RRC |

یاسین تەها|

پاش تێپەڕبوونی پێنج مانگ بەسەر ئەنجامدانی هەڵبژاردن، لە بۆرسەی بەربژێرکردن بۆ سەرۆكایەتی وەزیرانی عێراق، لەپڕ ناوی جەعفەر سەدر باڵیۆزی ئێستای عێراق لە لەندەن، هاتە سەرناوان و بەخێرایی رەزامەندیی ئاشكرا و راگەیێندراوی لایەنە ناكۆكە شیعەكانی وەرگرت، بەر لەوەی مەرج و بەندوبارەی دواتر، كۆدەنگییە شڵۆق و بەراییەكە لەسەر ناوبراو بشێوێنیت.

لە پاش 2010 ئەمە دووەم جارە ناوی جەعفەر سەدر بەربژێر دەكرێت بۆ سەرۆكایەتی وەزیران، ناوبراو تاقە كوڕ و یادگاری بەجێماوی رابەری رۆحیی ئیسلامی سیاسی شیعەی عێراق(ئایەتوڵڵا محەممەد باقر سەدر)ە. باوك و پوریشی (ئامينە) بەپەتی سێدارەی بەعس خنكێنراون (1980)، لەلای دایكییەوە خوشكەزای “ئیمام موسا سەدر” ی بێسەروشوێنە (1978) كە یەكێكە لە رێبەرە رۆحییەكانی شیعەی لوبنان، لەبەر ئەم پاشخانەش لایەنە شیعە عێراقییەكان ناتوانن بە ئاشكرا جەعفەر سەدر بخەنە بەر رەخنە و هەڵسەنگاندن وەك ئەوەی بۆ بەربژێرەكانی دیكەی سەرۆكوەزیران دەیكەن و زۆجار تاڕادەی ناوزڕاندنیش دەڕوات.

جەعفەر سەدر (52 ساڵ) ئەزموونێكی ناسەركەوتووی لە كاری پەرلەمانتاری لەسەر لیستی دەوڵەتی یاسای مالیكی (2010) هەیە و پاش ساڵێك دستبەكاربوون خێرا كشایەوە، بەڵام لە 2019 لەنێو هەراوخۆپیشاندانی تشرین دا بەبێدەنگ، وەك باڵێوزی عێراق لە شانیشنی یەكگرتووی بەریتانیا دەستبەكاربوو، لەكاتێكدا لە سیڤییە فەرمییەكەیدا بڕوانامەكانی بریتین لە خوێندنی ئایینی، بڕوانامەی بەكالۆریۆس و ماستەر لە زانستی كۆمەڵناسی. ناوبراو دەرچوو یان قاڵبووی بەشی دیپلۆماسی و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان نییە.

منداڵی و گەنجێتی جەعفەر سەدر پڕە لەتەمومژ و ئاڵۆزی. چونكە پاش لە سێدارەدانی باوكی (سەدری یەكەم)، لە ماڵی ئایەتوڵڵا حوسێن سەدری ئامۆزای باوكی و مێردی خوشكەكەی لە كازمییەی بەغدا ژیاوە. دواتر گەڕاوەتەوە بۆ شوێنی لەدایكبوونی لە نەجەف و لە حوجرەكانی باوكی موقتەدا (محەممەد سادق سەدر) خۆی حەشارداوە تاوەکو دەرفەتی بۆ رەخساوە بچێتە ئێران (1998) و پاشان بۆ خوێندنی ئەكادیمی روو لە بەیروت بكات.

جیاواز لە پراكتیزەكردنی میتۆدەكانی باوكی كە دامەزرێنەری حیزبی دەعوەیە (1957)، جەعفەر سەدر لە هەندێك هەڤپەیڤین دا باسی لەوەكردووە بڕوای بە نموونە ئیسلامییەكانی ئیخوان و تالیبان و تەنانەت كۆماری ئیسلامی ئێرانیش نییە، لەبەرامبەر ئەوەشدا باسی لەوەكردووە كە ئیسلام مافی دەمڕاستیكردن و ویلایەت ناداتە كەس و، كەس بۆی نییە بەناوی خواوە فەرمان بكات، بەڵكو بەتێگەیشتنی ئەو، ئیسلام داوای پرەنسیپەكانی دادگەری و ستەم نەكردن دەكات و هەركات ئەوە هاتەدی ئەوە جێگەی رەزامەندییە، چونكە “ئایین گرنگی بە نێوەڕک دەدات نەك رووخسار”.

بەهۆی ئەوەی باوكی جەعفەر سەدر سیمبوول و باوكی رۆحی دەعوەیە و، بۆ خۆیشی پێشتر لە لیستی ئەم حیزبە (دەوڵەتی یاسا) بووەتە پەرلەمانتار (2010)، هەندێك پێیانوایە زیاتر لە مالیكییەوە نزیكە، لەوكاتەشدا كە خۆی بەربژێر کرد باسی لەوەكردبوو كە هێشتا پڕۆژەی “رەوتی سەدر” نەخەمڵیوە بەتایبەت سەبارەت رەتكردنەوەی تووندوتیژی و لایەنگریكردنی رەها لە مەرجەعییەتی دەوڵەت، بەڵام بەهۆی ئەوەی لە بنەماڵەی سەدرە و برای ژنی موقتەدایە و هەر ئەویش كاندیدی كردووە بۆ سەرۆكایەتی وەزیران، ئێستا زیاتر بووەتە بژاردەیەكی سەدری، خۆشی لە دیدارەكانیدا باسی لەوەكردووە ئەو پەروەردەی سەدری دووەمە كە لەپاش باوكی ئامێزی بۆ كردووەتەوە و لە شاری نەجەف داڵدەی داوە. هەروەها هاوڕێی سەردەمی منداڵیی موقتەدایە و پێكەوە لە حوجرەكان وانەی شەریعەتیان خوێندووە و كیمیایەكی هاوبەش لە عەقڵ و بیركردنەوەی هەردوولایاندا هەیە.

لایەنەكانی “چوارچێوەی هاوئاهەنگی” ناچاربوون بەژێر لێوەوە پێشوازی لە بەربژێرەكەی موقتەدا بكەن، هەندێكیشیان رەنگە پێیان خۆشبێ ناوی ئەویش وەك بەربژێرەكانی دیکە بسووتێت یان لەسەر كورسی دەسەڵات بەدەردی عادل عەبدولمەهدی بڕوات و بەم جۆرەش لە هالەی ماڵی سەدر رزگار ببن، بەڵام دواتر بە رێگەی ناڕاستەوخۆ كەوتنە دزەپێكردنی زانیاری نەرێنی لەبارەی جەعفەر سەدرەوە لەهەمووشی سەیرتر بانگەشەكردنی ئەوەیە كە گوایە بەگوێرەی راپۆرتە پزیشكییەكان، ناوبراو دۆخێکی دەروونی تایبەتی هەیە، داخراوە، مڕومۆچ و گۆشەگیرە، ئەمەشی لە رۆژگاری خۆشاردنەوە لە چاودێریی دەزگا سەركوتكارەكانی سەدام بۆ دروستبووە!

جەعفەر سەدر، لە سەردەمی ترەمپ دا لە وێنەیەكدا لەنێو ئەو شاندە عێراقییەی سەردانی ترەمپی سەرۆكی ئەمەریكایان كرد دەركەوت (2019)، بەر لەوەش دیدارێكی تایبەتی لەگەڵ شاژن ئێلیزابێسی دووەم هەبووە كە دۆسییەی دەستبەكاربوونی لێوەرگرت، دەكرێت بگوترێت ئەمیش لەڕیزی ئەو بەربژێر و سەرۆكوەزیرانانەی عێراقە كە لینك یان پەیوەندی یان ئاشنایەتییان لەگەڵ بەریتانیا و وڵاتانی رۆژئاوا بەهێزە (عەللاوی، عەبادی، عەبدولمەهدی و كازمی).

ساڵانی گۆشەگیری منداڵیی جەعفەر سەدر كە تاقانەی پێنج خوشكە و ئێستا چوار كچ و دوو كوڕی هەیە، یارمەتیدەربوون لەوەی لە زۆر باس و بابەتی تیۆری قووڵ ببێتەوە و، ئەمەش لەو چەند هەڤپەیڤینەی لەبارەی بیروباوەڕ و تێڕوانینی ئیسلامی هەیەتی دیارە، بەڵام لایەنی خراپیشی كەمدوویی، شەرمنی و داخراوییە و ئەمەش، بۆ سەرۆكایەتی وەزیران لە عێراقدا كە شەیدای وتاربێژەكانن لایەنێكی نەرێنییە. جگە لەوەش هەندێك باس لەوە دەكەن كە خوێندنی لە حەوزە و لە كۆمەڵناسی دوورە لە ئیدارەی دەوڵەت و كاتێكیش بووە باڵیۆز لە بەریتانیا كەرەنتینی كۆرۆنا و وەستانی ژیان و چالاكییەكان نەیانهێشت لە شاری لەندەن چالاكی زۆری هەبێت، هەندێك لە عێراقییەكانی بەریتانیاش دەڵێن ئینگلیزییەكەیشی باش نییە، بەڵام هەندێكی دیكە لەوانەی لە بەریتانیا دەژین باس لەوە دەكەن وەزارەتی دەرەوەی بەریتانی لە کار و كارنامەكەی رازین و پێیانوایە لە باڵیۆزەكانی پێش خۆی باشتر كاری كردووە.

جەعفەر سەدر جگە لە بنەماڵەی سەدر خاوەن هیچ حیزب و باڵێكی سەربازیی تایبەت نییە، پەیوەندیشی لەگەڵ چواردەوری موقتەدا زۆر باش نییە و دەگوترێت وەك ئەوان نییە. بەربژێرکردنی لەلایەن سەدرەوە دەیخاتە بەرەی ركابەریی “چوارچێوەی هاوئاهەنگی” لەڕووی سیاسییەوە، چونكە بژاردەی ئەوان نییە و بۆ تێپەڕاندنیشی مەرجی ئەوەیان هەیە كە سەرجەم لایەنەكانی شیعە “گەورەترین لیست” دروستبكەن و جەعفەر سەدر ببێتە بەربژێری ئەوان و بەگوێرەی بەرنامەی ئەو لیستە بەربژێر بکرێت.

ئەگەر جەعفەر سەدر بەربژێری سەدر بێت یان زۆرینەی شیعی لە هەردوو بارەكەدا ناوبراو زیاتر وەك ماسكێكی نەرم دەردەكەوێت بۆ هێزە قووڵەكانی دەسەڵات و سەرەنجامیش دوورنییە وەك سەرۆكوەزیرانەكانی دیکە بسووتێت، ئەوكاتیش ئەمە دەبێتە پەڵەیەك بۆ میرات و كاریزمای سەدری باوك و بنەماڵەكەی كە ئێستا وەك “قدیس” تەماشا دەكرێن، هەر لەم سۆنگەیەشەوە هەندێك لەوانەی خۆیان بەدڵسۆزی بنەماڵەی سەدر و خەتی شیعەگەری دەزانن، نەیاری ئەوەن كوڕی باقر سەدر بۆ سەرۆكایەتی وەزیران بەربژێر بكرێت، هەندێكی دیکەشیان كە هێشتا لەسەر یادگاری سەدری یەكەم دەژین، پێیانوایە هاتنی جەعفەر سەدر بەرجەستەكردنی گفتێكی خوداییە كە رۆژێگارێك دێت و خەڵكانی ستەملێكراو دەكاتە سەردار و جێنیشین!