لە ماوەی كەمتر لە دوو دەیەی رابردوودا، دوو جەنگی گرنگ رێگایان بۆ گۆڕانكاریی گەورە لە عێراق خۆشكرد كە ئەوانیش “جەنگی 2003” و “جەنگی داعش” بوون. جەنگی یەكەم عێراقی گۆڕی، بەڵام ناسەقامگیری كرد. بە ئەگەری زۆر، جەنگی دووەمیش باری ناسەقامگیری عێراق بەلایەكا دەخات و ئایندەی دیاریدەكات. چۆن دەركەوتنی “داعش” گۆڕانكارییەكی گەورەی لە سیاسەتی ناوخۆیی عێراق و سیاسه‌تی نێودەوڵەتیدا دروسكرد، كۆتایی جەنگه‌كه‌یشی دەتوانێت خاڵێكی وەرگۆڕان دروسبكات.
لە سەرەتای ئابی 2014دا داعش پەلاماری هەرێمی كوردستانی دا و بەشێكی خاكی كوردستانی داگیركرد. داعش پشێوییەكانی بەهاری عەرەبی لە سووریا قۆستەوە. ئەمە لە دیدی پسپۆڕانی جیۆپۆلیتیكا بە وەرچەرخانێكی جیۆپۆلیتیكی لەقەڵەمدەدرێت. بۆیە كوردستان ناچاربوو لەگەڵ هەلومەرجێكی جیۆپۆلیتیكی تازەدا هەڵبكات.
نموونەیەكی دیكەی كەموێنەی ئەو شارەزاییەی پێشمەرگە لەشەڕی داعشدا لەگەڵ هاوپەیمانی دژی داعشدا دەركەوت، كە هیچ هەڵەیەكی هێزی ئاسمانی و تۆپخانە لەشەڕی داعشدا لەنێوان پێشمەرگە و هاوپەیماناندا دروستنەبوو لەو هەڵانەی پێیاندەگوترێت “ئاگری دۆستانە –نیران صدیقە” ، كە ئەوە لەسەر ئاستی سوپا گەورەكانی جیهاندا كەموێنەیە بەتایبەتی لەو شەڕە دەستەویەخانەی لەگەڵ داعشدا هەبوون، لەنێوان پێشمەرگە و داعشدا. ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ هاوئاهەنگی سەركەوتووانە و لێزانانەی پێشمەرگە لەگەڵ هاوپەیمانان .
لەماوەی یەک مانگی رابردوودا ئەمە سێیەمجارە داعش هێرش دەكاتە سەر پێشمەرگە. لایەنی كوردی، بۆشایی ئەمنی نێوان هێزەكانی پێشمەرگە و هێزە چەكدارەكان دیكەی عێراق بەهۆكاری ئەو كەلێنە ئەمنییانە دەزانن كە داعش دەتوانێت لەوانەوە فرسەتی خۆی بێنێ. ئەوە بۆ نزیكەی 4 ساڵ دەچێت كە گرفتی ئەو بۆشاییە ئەمنییانە لە بەینی هەردوولا چارەسەر نەكراون، كە لەدوای رووداوەكانی ئۆكتۆبەری 2017وە لە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم پەیدا بووە. دەستپێشخەرییەكی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیش بۆ درووستكردنی 4 ناوەندی هەماهەنگی سەربازیی لە بەینی هەردوولا لەو ناوچانە بە ناچڵی ماوەتەوە. بەڵام هەمو بابەتەكە ئەو بۆشاییە ئەمنییانە نین!
بزوتنەوەی تالیبان بەشێكی راستەوخۆ نین لە تەونی “ئیسلامی سیاسی” و زیاتر بە هێزێكی لۆكاڵی ئەفغانی و تەقلیدی دێنە ئەژمار كە سەردەمێك لە گۆشەنیگای جوامێری و خانەدانیی و هەستی ئیسلامەتییەوە، داڵدەی ئەلقاعیدە و ئوسامە بن لادنی رێبەری رێكخراوەكەیان دا و، هەر لەسەر ئەوەش باجیان دا.
كوشتنی ئەمیری پێشووی داعشی خۆراسان لەلایەن تالیبانەوە، هەروەها خۆبەخاوەنكردنی داعش لە چوار تەقینەوەی دژی تالیبان لە جەلالئابادی ئەفغانستان، كە هاوكاتن لەگەڵ ئاڵۆزبوونی پەیوەندی تالیبان و قاعیدە، پێشهاتی نوێ و جێگە سەرنجن لە پەیوەندی ئەو بزوتنەوە ئیسلامییە چەكدارانەی كە هەڵگری دروشمی حاكمیەتن بۆ ئیسلام لە ئەفغان و كیشوەری ئاسیا.
دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنی هاوبەشی هێزەكانی پێشمەرگە و سوپای عێراق لە دژی داعش لە ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێمی کوردستان( ناوچە جێناكۆكییەكان) رووداوێكی گرنگە و مستەفا كازمی لە مەخموور گوتوویەتی ئیدی دەرفەتی گەڕانەوەی داعش نەماوە، بەڵام، دۆخی سیاسی و ئەمنی لە عێراق و ناوچەكەش، دیمەنێكی گەشبینانەی وامان ناداتێ كە ئەو وێنای كرد.
دوا جموجوڵەکانی داعش و مەترسییەکانی رێکخراوە تیرۆرستییەکە لەسەر هەرێمی کوردستان و عێراق
