چالاکییەکان

لە دووەمین دیداری نەجەف – هەولێر شەش تەوەری گرنگ و جیاواز بە بەشداریی کەسایەتی هەردوو لایەنی کوردی و شیعی گفتوگۆی لەبارەوە کرا، کە تەوەرەکانیش بریتی بوون لە: یەکەم: پەیوەندییەکانی کورد و شیعە؛ وانەی هاوپەیمانی و رکابەرایەتییەکان. دووەم: چاوەڕوانییەکانی هەرێمی کوردستان و مەرجەعییەتی باڵای شیعی لە یەکتر؛ سیاسەت و ئەودیوی سیاسەت. سێیەم: کاریگەری ناکۆکییە نێوخۆییەکانی کورد و شیعە لەسەر پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا. چوارەم: تەبایی و ناتەبایی لایەن سیاسییەکانی کورد و شیعە لەبارەی دەستوور و داهاتووی عێراق. پێنجەم: گرفتە ئابووری و سیاسییەکانی لایەنەکانی کورد و شیعە؛ ناکۆکییەکان لەسەر بودجە و سیاسەتی دەرەوە. شەشەم: ئاسۆی پەیوەندییەکانی هەردوولا لە سێبەری گۆڕانکارییە جیۆپۆلەتیکییەکانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا

رۆژی 9ی تشرینی دووەمی 2024 ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو بەشداری کرد لە دیداری سەرکردەکانی ناوەندەکانی توێژینەوەی عێراق بە ئامادەبوونی سەرۆکی رەوتی حیکمە "عەممار حەکیم" کە دامەزراوەی ئەنکی بۆ لێکۆڵینەوە و توێژینەوە رێکیخستبوو لە بەغدا.

رۆژی چوارشەممە، ٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٤، ناوەندی لێکۆلێنەوەی رووداو مێزگردێکی بەناونیشانی "کورد و سەرژمێری ٢٠٢٤ لە عێراق؛ مەترسی یان دەرفەت؟" بۆ ژمارەیەک لە مامۆستایانی زانکۆ و پسپۆرانی بواری ئامار و داتا و کەسانی سیاسی و حیزبی لە شاری هەولێر بەڕێوەبرد.

لە دانیشتنێکی هاوبەشدا گفتوگۆ لەبارەی دوایین پێشهاتەکانی ناوچەکە، جەنگی ئۆکراینا و رووسیا، بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان کرا.

رۆژی دووشەمم، 13ی تشرینی یەکەمی 2024 کیم یونخ جای، جێگری باڵیۆزی کۆریای باشوور و چەند هاوکارێکی سەردانی ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو لە هەولێر کرد و لەلایەن زریان رۆژهەڵاتی، بەڕێوەبەری ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو پێشوازی لێکرا.

پرۆسەی دیموکراسی لە هەرێمی کوردستان و عێراق ئاماژەی بەوەکرد کەوا هەنگاوی بەرچاویان بەرەو دیموکراسی و ئەنجامدانی هەڵبژاردن بڕیوە سەرەڕای هەموو کەموکورتییەکان و بەردەوامیی ئاڵینگارییەکان. بەختیار مام شێخ ئاماژەی بەوەدا کە دیموکراسی لە کاتێکدا ئازادی و ماف دەهێنێت، داوای بەرپرسیاری لە هەردوو هاووڵاتی و سەرکردەش دەکات. رێگای دیموکراسی تەنیا ئەنجامدانی هەڵبژاردن نییە بەڵکوو دروستکردنی کولتوورێکی سیاسییە کە تێیدا رێزی ئۆپۆزسیۆن بگیرێت، و سەروەری یاسا هەبێت.

لە سەمینارەکەدا گفتوگۆ لەسەر سیاسەتی دەرەوەی چین لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و کاریگەرییەکانی لەسەر سیاسەتی ناوخۆیی، ئاسایش و ئابووریی عێراق و هەرێمی کوردستان کرا. هەروەها خواستی چین بۆ رۆڵگیڕانی زیاتری لە سیاسەتی جیهانی و ئەم ناوچەیەش تاوتویکرا.

رۆژانی 22 و 23ی ئایار 2024 مەحموود بابان، لێکۆڵینڤان لە ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو، بەشداریی دووەمین کۆنفرانسی لێکۆڵینەوەی کوردی کرد کە لەلایەن سەنتەری رۆژهەڵاتی نێوەڕاستی زانکۆی لەندەن بۆ ئابووری و سیاسی LSE، زانکۆی شێفیڵد، ئەتلانتیک فیلۆز بۆ یەکسانی کۆمەڵایەتی و ئابووری AFSEE و وەشانخانەی بلومسبێری لە شێفیڵد رێکخرابوو.

ئەمڕۆ چوارشەممە ٢٢ ی ئایار لە ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو پێشوازیمان کرد لە تۆرکیلد بیگ نوێنەری یەکێتی ئەوروپا لە هەریـمی کوردستان. لە میانەی کۆبوونەوەیەکیشدا، لەبارەی گرنگترین پێشهاتە سیاسییەکان و پەیوندییەکانی یەکێتی ئەورووپا لەگەڵ هەرێمی کوردستان و عێراق گفتوگۆمان کرد.

کۆبوونەوەی ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو لەگەڵ کونسوڵی گشتی کۆماری گەلی چین لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ لەبارەی سیاسەتی چین لە عێراق و هەرێمی کوردستان هەروەها رووداوە سیاسییەکانی ناوچەکە کرا.

رۆژی هەینی 26 ی نیسانی 2024 ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو بە هاوبەشی لەگەڵ دامەزراوەی مەدا و زانکۆی سۆران، لە پێشانگای نێودەوڵەتی کتێب گفتوگۆیەکی کراوەی لە ژێر ناونیشانی " شەپۆلەکانی گۆڕانی دیجیتاڵی لە هەرێمی کوردستان: چۆن سۆشیالمیدیا کۆمەڵگە دەگۆڕێت؟" رێکخست کە تێیدا گفتوگۆ لەبارەی چەند بابەتێکی وەک" پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان لە چاخی دیجیتاڵیدا، ئازاردانی ئۆنلاین لە جنێودانەوە تاوەکو سێکس: تەگەرە و چارەسەرییەکان، سۆشیالمیدیا و ئابووری لە هەرێمی کوردستان، کاریگەری سۆشیالمیدیا لەسەر سیاسەت لە هەرێمی کوردستان، گەڕان بە دوای راستییەکان لە جەنجاڵی سۆشیالمیدیا؛ رێگاکانی بەرەنگاربوونەوەی چەواشەکاری و دژە زانیاری، یاساکانی رووبەڕوبوونەوەی توندوتیژی دیجیتاڵی و ئۆنلاین" کرا.

لەم لێکۆڵینەوەیەدا نووسەر پشت بە بەڵگەنامە و سەرچاوەی جیاواز و هەمەجۆر دەبەستێ و ئەوە روون دەکاتەوە ک ەمەبەست لەبەکارهێانی دەستەواژەی کوردستانی عوسمانی ئە دانپێدادانە مێژووییەی عوسمانییەکانە بە خاکی کوردان.

رۆژانی رابردوو لە پەراوێزی کۆڕبەندی فرەجەمسەری و دۆستایەتی رووسیا، بەڕێوەبەری ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو ژمارەیەک دیدار و کۆبوونەوەی لەگەڵ بەڕێوەبەرانی ناوەندەکانی لێکۆڵینەوە و کەسایەتییەکانی رووسیا ئەنجامدا.

سەرەڕای بڕیارەكەی دادگەی فیدراڵی سەبارەت بە رەتكردنەوەی یاسای درێژکردنەوەی ماوەی پەرلەمانی كوردستان، هیشتا ناكۆكیی لایەنەكان لەسەر پرسی كۆتا و كورسیی پێكهاتەكان گرفتێکی گەورەیە لە بەردەم هەرێمی کوردستان.

عێراق خاوەنی پێنجەمین یەدەگی نەوتی سەلمێنراوە کە نزیکەی 145 ملیار بەرمیل نەوتە، کە نیشاندەری 17% کۆی یەدەگی نەوتی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و 8%ی کۆی یەدەگی نەوتی جیهانە. توانای بەرهەمهێنانی لەرێکخراوی ئۆپێک لەدوای سعودیەوە دێت، کە لەماوەی نێوان 2013 بۆ 2019، لە 1.7 ملیۆن بەرمیل نەوت بۆ 4.7 ملیۆن بەرمیل نەوت زیادیکردووە، ئێستاش توانای بەرهەمهێنانی 4.4 ملیۆن بەرمیل نەوتی رۆژانەی هەیە

کێشە و گرفتەکانی بەردەم کارساز و ئەو کەسانە كرد كە بازرگانی دەكەن لە هەرێمی کوردستان. بەهۆی نەبوونی ژێرخانێکی بەهێزی سەردەمییانەی ئابووری، هەروەها گرفتەكانی راپەڕاندنی کارە ئیدارییەکان ئاستەنگ بۆ دەستپێکردن و بەردەوامبوونی كارسازیی گەنجان هاتووتە پێش.

هەردوو لایەن هاوڕابوون لەسەرئەوەی کە ئەم لێکتیگەیشتنامەیە بنەمای بەشداریکردن لە چالاکییەکانی هەردوو دامەزراوەكە لە داهاتوودا.

ئێستا کورد بێ نوێنەرە، بەهەمان شێوەی سەردەمی پەیماننامەی لۆزان. ئەوکاتیش کورد بێ نوێنەر بووە. پێویستە لەم قۆناخەدا نوینەرانی راستەقینەی كورد دەربكەون تاوكو بەرگری لە مافەكانی بكەن

لە بواری وزەوە کۆمپانیاکانی وەک روسنەفت و گازپرۆم نەفتی رووسی وەبەرهێنانیان لە هەرێمی كوردستان کردووە، بەشێوەیەک كە بەهای سەرمایەگوزارییەكەیان لە دەوری 5 ملیار دۆلاردا دەبێت

سیاسەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست هێشتا بەردەوامی هەیە و ناشزانرێت رێککەوتننامەی ئەتۆمی دووبارە بەگەڕدەخرێتەوە یان نا بەڵام ئەمەریکا هاوبەشدەبێت لەگەڵ هەموو ئەو ئەکتەرانەی کە لەگەڵ بەها و ئامانج و ستڕاتیژەکانی ئەمەریکا یەکدەگرنەوە

بەهێزبوونی هەرێمی کوردستان مەترسی نییە بۆ عێراق و بەهێزبوونی عێراقیش مەترسی نییە بۆ هەرێمی کوردستان، بەڵکو ئەوان تەواوکەری یەکدین. ئێمە بەو جۆرە سەیری دەکەین کە دوو کیانمان هەیە، بەڵام یەک دەوڵەتمان هەیە کە دەوڵەتەکەشمان دەوڵەتی عێراقە. هەرێمی کوردستان هەر لەو چوارچێوەیەدا بەپێی دەستوور و بەپێی بۆچوونی سیاسیی خۆی، هەوڵیداوە لە هەموو روویەکەوە لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە قسە بکات