سەرەڕای بڕیارەكەی دادگەی فیدراڵی سەبارەت بە رەتكردنەوەی یاسای درێژکردنەوەی ماوەی پەرلەمانی كوردستان، هیشتا ناكۆكیی لایەنەكان لەسەر پرسی كۆتا و كورسیی پێكهاتەكان گرفتێکی گەورەیە لە بەردەم هەرێمی کوردستان.
عێراق خاوەنی پێنجەمین یەدەگی نەوتی سەلمێنراوە کە نزیکەی 145 ملیار بەرمیل نەوتە، کە نیشاندەری 17% کۆی یەدەگی نەوتی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و 8%ی کۆی یەدەگی نەوتی جیهانە. توانای بەرهەمهێنانی لەرێکخراوی ئۆپێک لەدوای سعودیەوە دێت، کە لەماوەی نێوان 2013 بۆ 2019، لە 1.7 ملیۆن بەرمیل نەوت بۆ 4.7 ملیۆن بەرمیل نەوت زیادیکردووە، ئێستاش توانای بەرهەمهێنانی 4.4 ملیۆن بەرمیل نەوتی رۆژانەی هەیە
کێشە و گرفتەکانی بەردەم کارساز و ئەو کەسانە كرد كە بازرگانی دەكەن لە هەرێمی کوردستان. بەهۆی نەبوونی ژێرخانێکی بەهێزی سەردەمییانەی ئابووری، هەروەها گرفتەكانی راپەڕاندنی کارە ئیدارییەکان ئاستەنگ بۆ دەستپێکردن و بەردەوامبوونی كارسازیی گەنجان هاتووتە پێش.
هەردوو لایەن هاوڕابوون لەسەرئەوەی کە ئەم لێکتیگەیشتنامەیە بنەمای بەشداریکردن لە چالاکییەکانی هەردوو دامەزراوەكە لە داهاتوودا.
ئێستا کورد بێ نوێنەرە، بەهەمان شێوەی سەردەمی پەیماننامەی لۆزان. ئەوکاتیش کورد بێ نوێنەر بووە. پێویستە لەم قۆناخەدا نوینەرانی راستەقینەی كورد دەربكەون تاوكو بەرگری لە مافەكانی بكەن
لە بواری وزەوە کۆمپانیاکانی وەک روسنەفت و گازپرۆم نەفتی رووسی وەبەرهێنانیان لە هەرێمی كوردستان کردووە، بەشێوەیەک كە بەهای سەرمایەگوزارییەكەیان لە دەوری 5 ملیار دۆلاردا دەبێت
سیاسەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست هێشتا بەردەوامی هەیە و ناشزانرێت رێککەوتننامەی ئەتۆمی دووبارە بەگەڕدەخرێتەوە یان نا بەڵام ئەمەریکا هاوبەشدەبێت لەگەڵ هەموو ئەو ئەکتەرانەی کە لەگەڵ بەها و ئامانج و ستڕاتیژەکانی ئەمەریکا یەکدەگرنەوە
بەهێزبوونی هەرێمی کوردستان مەترسی نییە بۆ عێراق و بەهێزبوونی عێراقیش مەترسی نییە بۆ هەرێمی کوردستان، بەڵکو ئەوان تەواوکەری یەکدین. ئێمە بەو جۆرە سەیری دەکەین کە دوو کیانمان هەیە، بەڵام یەک دەوڵەتمان هەیە کە دەوڵەتەکەشمان دەوڵەتی عێراقە. هەرێمی کوردستان هەر لەو چوارچێوەیەدا بەپێی دەستوور و بەپێی بۆچوونی سیاسیی خۆی، هەوڵیداوە لە هەموو روویەکەوە لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە قسە بکات
کاری لەپێشینەی ئەمەریکا لە سوریا بریتییە لە لەناوبردنی داعش و هاوکاری مرۆیی و ڕاگرتنی شەڕ
حەیدەر عەبادی "نەهاتووم تاوەکوو بەرگری لەخۆم بکەم و باس لە بڕیارەکانی پێشتووترم بکەم. ئەو بڕیارانەی کە پێشتر داومن و دەرمکردووە بەئامانجی خزمەتکردنی وڵات بووە، کاری من ئەوەبوو کارێکی شۆڕشگێڕانە بکەم بۆ گۆڕینی دەستوور و گۆڕینی هەڵومەرجەکان
ئیلبرۆس کۆتراشێڤ، رەتیكردەوە كە ئەوەی لە ئۆكراینا روودەدات جەنگ بێت و گوتی تەنیا ئۆپەراسیۆنێكی تایبەتە و ئەگەر ئەوە شەڕبوایە سەركردەی وڵاتانی رۆژئاوا نەیاندەتوانی بە ئاسانی سەردانی كیێڤ بكەن. هەروەها، جەختی لەوەكردەوە كە ئەوەی لە ئۆكراینا روودەدات كاریگەری سیاسی و ئابووری دوورمەودای لەسەر جیهان دەبێت و گوتی كە وڵاتەكەی ئامادەی دیالۆگە، بەڵام جیهان وەك پێشتر نامێنێت و ئیدی ئەوان متمانەیان بە رۆژئاوا نەماوە.
وەک دەزانی، بە هەوڵی هەمووان لە هێزەکانی سوپای عێراق لە شەڕێکی دادپەروەرانەدا سەرکەوتنی سەربازییمان بەسەر داعش بەدەستهێنا؛ لە شەڕی رزگارکردندا کۆتاییمان بە هێزی سەربازیی داعش هێنا، ئەمەش بە بەشداری هەموو هێزەکانی عێراق؛ سوپای عێراق، پۆلیسی فیدراڵی، دەزگای دژە تیرۆر، حەشدی شەعبی، پێشمەرگە و خەڵکی هۆزەکان. ئەم کارە بە هاوسۆزییەکی نیشمانی بووە و لەو رێگەیەوە هێزی سەربازی داعشمان کۆتایی پێهێنا
کاتێک پەروەردە بەرەوپێش دەڕوات گەشەی ئابووری و سیاسیش دێتە ئاراوە
گۆڕانکارییە سیاسییانەی کە لە ناوچەکەدا روویانداوە بە تایبەت بەهاری عەرەبی و خۆپیشاندانەکانی ئەم دواییانەی ئێران و کاریگەریان لەسەر رۆڵی ئافرەت
ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا عیراق بە هاوبەشی خۆی دادەنێت و پەیوەندی نێوان عیراق و ئەمەریکا لە رابروودا باش بووە و ئێستا عیراق دەرفەتی ئەوەی هەیە هاوبەشی زیاتر لەگەڵ ئەمەریکادا دروست بکات
لە هەرێمی کوردستان کێشەی یاسایان نییە، ناکرێ هەرێمی کوردستان یاساکانی خۆی لەگەڵ سوێد بەراورد بکات، بەڵکو ئەگەر لەگەڵ وڵاتانی هاوشێوەی خۆی بەراوردی بکات، "ئەوە باشترین یاسامان هەیە.
بەشێوەیەکی گشتی دووجۆر رێگە هەن لەسیاسەتی دەرەوەی ئێران: وەڵامدانەوەی قەیران و کێشەکان و گەڕانەوە بۆ پتەوکردنی پەیوەدنییە هەرێمییەکان.
بافڵ تاڵەبانی ئاماژەی بەوەکرد کە لەوانەیە بەشێک لە بەرپرسانی پارتی دیموکراتی کوردستان کێشە بۆ هەڵبژاردنەکان درروستبکەن، بۆیە پێناچێت ئەمساڵ هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت. هەر لەسەرەتاشدا باسی لە ئاڵۆزی پەیوەندی نێوان پارتە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان بەتایبەت پەیوەندی نێوان پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتیمانی کوردستانی کرد. بافڵ تاڵەبانی باسی لەوەش کرد کە گرژی نێوان یەکێتی و پارتی کاریگەری لەسەر زۆر بوار هەبووە، لە دیارترینیشیان پڕۆسەی حکومڕانییە.
:" عیراق سێ کێشەی گەورە و سەرەکی هەیە: یەکەم: نەبوونی پێناسەیەکی تازە بۆ سیستمی سیاسی نێودەوڵەتی و رێکخستنی نێودەوڵەتی لەدوای جەنگی ساردەوە و دەرەنجامەکەشی جەنگی ئۆکڕاینا و رووسیا و چەند پرسێکی ترە کە کاریگەری لەسەر دۆخی عیراقیشدا هەیە. دووەم: عیراق بەدەست نەبوونی ئاسایشی ستڕاتیژی و کۆمەڵایەتییەوە دەناڵێنێت و وڵاتان بەپارەی هەواڵگری بەڕێوەی دەبەن. سێیەم: ململانێی ناوخۆی عیراق کە لەبنەڕەتدا بەشێوەیەکی زگماک لەدایکبووە و بەمەش سیاسەتی ئێران و تورکیا کاریگەری لەسەر دروستکردووە
تورکیا لەڕووی ئابوورییەوە لە پلەی نێوان 18-24 دێت لەسەر ئاستی جیهانی، لەڕووی سەربازییەوە زۆر بەهێزە و ئەزموونی جەنگی هەیە و زۆرپەلی هاویشتووە بۆ چەند ناوچەیەکی وەک لیبیا، سوریا، ئێران و رووسیا
دادگای فیدڕاڵی عیراق بڕیاری نابەجێ دەدات و 65 ماددەی دەستووری تاوەکوو ئێستا پشگوێ خراوە. بەدەگمەن دەبینرێت دەستەبژێری سیاسی وەک عیراق ئەوەندە بێباک و کەمتەرخەم بێت لەبەرامبەر کۆمەڵگەدا. لەدوای 2003 ەوە عیراقییەکان تەنیا 24 ملیۆن کەس بوون، ئەمڕۆ بونەتە 42 ملیۆن کەس و لە 2050 دەبن بە 80 ملیۆن کەس.
