تورکیای 2023؛ لە سەد ساڵی خۆیدا بەرەو کوێ دەڕوات؟
تورکیا لەڕووی ئابوورییەوە لە پلەی نێوان 18-24 دێت لەسەر ئاستی جیهانی، لەڕووی سەربازییەوە زۆر بەهێزە و ئەزموونی جەنگی هەیە و زۆرپەلی هاویشتووە بۆ چەند ناوچەیەکی وەک لیبیا، سوریا، ئێران و رووسیا
تورکیا لەڕووی ئابوورییەوە لە پلەی نێوان 18-24 دێت لەسەر ئاستی جیهانی، لەڕووی سەربازییەوە زۆر بەهێزە و ئەزموونی جەنگی هەیە و زۆرپەلی هاویشتووە بۆ چەند ناوچەیەکی وەک لیبیا، سوریا، ئێران و رووسیا
دادگای فیدڕاڵی عیراق بڕیاری نابەجێ دەدات و 65 ماددەی دەستووری تاوەکوو ئێستا پشگوێ خراوە. بەدەگمەن دەبینرێت دەستەبژێری سیاسی وەک عیراق ئەوەندە بێباک و کەمتەرخەم بێت لەبەرامبەر کۆمەڵگەدا. لەدوای 2003 ەوە عیراقییەکان تەنیا 24 ملیۆن کەس بوون، ئەمڕۆ بونەتە 42 ملیۆن کەس و لە 2050 دەبن بە 80 ملیۆن کەس.
بەدڵنیاییەوە سەرنجی کۆمپانیا گەورەکان بۆ ئەو جێگایانە رادەکێشرێت کە ژێرخان و سەرچاوەی مرۆیی و ژینگەیەکی تەندروست و لەباریان هەیە بۆ کاری تەکنەلۆژی
جەنگی ئۆکراینا و درێژەکێشانی دەرفەتێکی باشە بۆ گازی هەرێمی کوردستان. ئێستا، ئەورووپا چاوی بڕیوەتە سەر ئەفریقیا و رۆژهەڵاتی نیوەڕاست و دەریای قەزوین بۆئەوەی ببن بە جێگرەوە بۆ گازی سروشتی رووسیا.
سەرۆككۆماری عێراق هیلە سەرەكییەكانی سیاسەتی نێوخۆیی و دەرەكی عێراقی خستە ڕوو. جەختی لەوە كردەوە كە عێراق لە قۆناخێكی نویدایە و بەهۆی نرخی نەوت و سەقامگیری ئابووری دەرەفتێكی بۆ رەخساوە تاوەكوو سەرمایەگوزاری زیاتر بكات و ئاستی خزمەتگوزارییەكان بەرەو پێش ببات و پرۆژەی ستراتیژی وەك بەندەی فاو جێبەجێ بكات.
ئامانجە سەرەكییەكەی كۆڕبەندی هەولێر كە زیادكردنی دەرگاكانی دیالۆگ و گفتوگۆیە لەم ناوچەیەدا بە ئاراستەی ئەو رێباز و دۆزەدایە كە بارزانی نەمر كاری بۆ دەكرد
پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای نوێ و زیرەکی دەستکرد AI لەم دواییانەدا دەست بەسەر هێزی کار یان هەڵی کاردا دەگرن. ئەم نەوەیە ڕوانگەیەکی سیاسی باش و پێگەیشتووی هەیە
لەدوای 2003 و رووخانی رژێمی بەعسەوە، حکومەتی بەغدا گرنگییەکی ئەوتۆی بە مافی کەمینە یان پێکهاتەکان نەداوە لە کاتێکدا دەستووری عێراقی دانی بە ناسنامە و پێگەی هەموو ئاینەکاندا ناوە و رێزی لێگرتوون.
ئێران نایەوێت بەڕاستی چەکی ئەتۆمی هەبێت و تەنیا دەیەوێت وەک کاریگەری و فشار بۆ دروستكردنی جۆرێك لە هەژموون و باڵادەستی بەکاری بهێنێت بەسەر وڵاتانی دیكە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا چەکی ئەتۆمی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست زۆر مەترسیدار و ترسناکە
ئاڵۆزییەکانی نیوان یەکێتی و پارتی و کێبڕکێی ئەوان، زیانی زۆری بە کەرتی وزە گەیاندووە. ئەمە وایکردووە کە زۆربەی کۆمپانیاکان لە بەرهەمهێنان بکشێنەوە
هێشتا دەکرێت چەكدارانی داعش هەڕەشەی زۆر گەورەبن چونكە هێشتا بەردەوامن لە بڵاوکردنەوەی بیری تیرۆریستی بەتایبەتی لەڕێگەی سۆشیاڵمیدیاوە
رۆژهەڵاتی نێوەڕاست یەکێکە لە لاوازترین ناوچەکانی جیهان لەڕووی گۆڕانی کەشوهەواوە و یەکێکە لە ناوچە بەرکەوتەکانی ئەم گۆڕانە و ئاستی ئاوی دابەزیوە بە بەراورد بە 20 ساڵی رابردوو و پلەی گەرما بەرزبۆتەوە.
ناوەندی لێكۆڵینەوەی رووداو، لە رۆژانی 1 و 2ی ئاداری 2023دا، دووەمین کۆڕبەندی هەولێر بەناونیشانی " خاڵەکانی وەرچەرخان و داهاتووی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست" بە هاوبەشی لەگەڵ ژمارەیەك ناوەندی لێكۆڵینەوە و دامەزاروەی ناوچەیی و نێودەوڵەتی بەڕێوەدەبات.
مژاری سەرەکی بەرنامەی دووەمی چوارقۆڵی، تیشک خستنە سەر ململانێی نێوان پارتی و یەکێتی و دۆخی هەرێمی کوردستان بوو، بەتایبەتی بەیاننامەکانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و تیمی یەکێتی لە حکومەت، دواتریش تیمی پارتی لە حکومەت و کاریگەریی بەسەر حکومەت، هەروەها باس لە چۆنییەتی چارەسەری کێشەکان کراو، دواتر گەنگەشەی رووداوە ئەمنییەکان لە عێراق و هەرێمی کوردستان کرا کە یەکێک لە هۆکارەکانی ئەو رووداوانە یەکنەگرتنەوەی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستانە کە ئەمیش خاڵێکە لە ناکۆکییەکانی نێوان هەردوو پارتی دەسەڵاتدار لە هەرێمی کوردستان.
وەرزی نوێی بەرنامەی چوارقۆڵی لە 09-01-2023 دەستیپێکردەوە و هەفتانە رۆژانی دووشەممە لەلایەن زریان رۆژهەڵاتی، بەڕێوەبەری ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو مۆدیرەیت دەکرێت و تێیدا لەگەڵ کەمال رەئووف، رۆژنامەڤان و عەدنان عوسمان، شرۆڤەکاری سیاسی و میوانێکی دیکە کە هەفتانە دیاری دەکرێت، دوایین پێشهاتەکانی کوردستان تاوتوێ دەکرێن.
ناوەندی لێكۆڵینەوەی رووداو بە هاوبەشی لەگەڵ ناوەندی لێكۆڵینەوەی یەرموك مێزگردێكی داخراوی سەبارەت بە پەیوەندییەكانی كورد و سوننە رێكخست
رێکەوتی 14/10/2022 زریان رۆژهەڵاتی، بەڕێوەبەری ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو میوانی تایبەتی ناوەندی پراگ بۆ پەیوەندییەکانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بوو
کۆریای باشوور ئەزموونێکە کە وڵاتانی وەکو ئێمە زۆر باش دەتوانن سوودی لێوەربگرن، ئەگەر لێی بکۆڵینەوە و وردبینەوە لەوەی ئەوان چۆن سەرکەوتن.”
ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو دیالۆگێکی لەگەڵ بێشکچی لەبارەی “كوردستان لە کۆمەڵەی گەلانەوە تاوەکو ئێستا” لە هەولێری پایتەختی هەرێمی کوردستان بە بەشداریی رۆشنبیران، ئەدیبان و قوتابیانی زانکۆی ئەمریکی کوردستان، زانکۆی سۆران و زانکۆی کوردستان هەولێر بەڕێوەبرد.
ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو وێبینارێکی بۆ نادین ماێنزا – سەرۆکی کۆمیسۆنی نێودەوڵەتی ئازادی ئایینی ئەمریکا بە بەشداریی ئەمیر عوسمان – بەڕێوەبەری پێکەوەژیان لە وەزارەتی ئەوقاف، سارا دڵشاد – ئەندامی پەرلەمانی کوردستان لە فراکسیۆنی پارتی گەشەپێدانی تورکمانی و د. مەمۆ فەرحان عوسمان، مامۆستای زانکۆ و چالاکڤانی کوردی ئێزدی ئەنجامدا کە لەلایەن نوێنەر فاتیح بەڕێوەبرد.
ناوەندی لێکۆڵینەوەی رووداو چاوپێکەوتنێكی تایبەتی لەگەڵ عەلی رەزا قورەیشی، نوێنەری دەبلیوو ئێف پی، بەرنامەی جیهانی خۆراک لە عێراق ئەنجامدا كە مەحموود بابان، بەڕێوەبرد و تێیدا باس لە دوایین راپۆرتی ساڵانەی پرۆگرامی خۆراک WFP لەبارەی عێڕاق بە ناونیشانی “ساڵی 2021 ، ساڵیکی سەخت بوو بۆ عێراق” کرا.