ئەم بەرهەمە کە کۆمەڵێک لێکۆڵینەوە لەخۆدەگرێ، ئەگەر و پێشهات و سیناریۆکانی پەرەسەندنی دۆخی سیاسی و ئابووری و جڤاکی لە عێراق لە سایەی باڵادەستیی ئەحزابی مەزهەبی و تێکچڕژانی بەرژەوەندیی هێزگەلی نێوخۆیی و دەرەکی لەسەر ئەم گۆڕەپانە تاوتوێ دەکات.
ناكۆكییە نێوخۆییەكانی شیعە لە سەرەتای پرۆسەی سیاسی عێراقەوە هەر هەبوون
پێشهاتەکانی بەردەم چوارچێوەی هاوئاهەنگی لەدوای کشانەوەی رەوتی سەدر لە پەرلەمانی عێراق
ئێوارەی 15ی حوزەیران، لە دیداری پەرلەمانتارەکانیدا لە نەجەف، سەدر هەموو ئەو گومانانەی کۆتایی پێهێنا کە لەبارەی ئەگەری پاشگەزبوونەوەی لە بڕیاری کشاندنەوەی فراکسیۆنەکەی هەبوون. بەم پێیەش “چوارچێوەی هاوئاهەنگی شیعە” کەوتە بەردەم ئەرک و بەرپرسیارێتی هەڵسووڕاندنی قۆناخی داهاتوو، لەكاتێكدا پێشتر شەڕی بۆ بەشداریکردن دەکرد. جگە لە كۆمەڵێک شرۆڤە و لێکدانەوە، گوتەبێژان و قسەکەرەکانی ناو رەوتی سەدریش زۆر جەخت لەوە دەکەنەوە، کشانەوەکە گۆڕەپان چۆڵکردن و وازهێنانی کاتی (ئیعتیکاف) نییە، هەشیانە باس لە زیندووکردنەوەی “سوپای مەهدی” دەکات. هەندێکی دیكە پێداگرن کە سەدر “حوسێنی سەردەمە”، وەک ئاماژەیەک بۆ روودانی شۆڕشێک لە داهاتوودا، کە ئەمەش بژاردەکانی بەردەم چوارچێوەی هاوئاهەنگی شیعە قورستر دەکات و هەندێکیان نایشارنەوە كە “کشانەوەکەی سەدر لە بۆسەیەك دەچێت”.
هەڵمەتی بە شەیتان کردنی حکومەتی پێشووی عێراق و مژدەی دەستپێکردنی سەردەمێکی نوێ لە لایەنەکانی چوارچێوەی هاوئاهەنگییەوە، خەریکە بەر دیواری سەرهەڵدانی ناکۆکی گرووپە شیعەکان لەسەر ئاراستەکردنی قۆناخی نوێ بکەوێت
ئێستا هاوپەیمانییەكەی نوری مالیكی و بزووتنەوەی عەسایبی قەیس خەزعەلییە، یەكەمیان راگری سیاسی حكومەت و دووەمیشیان پاڵپشتی چەكدارییەتی، هەردوو راگرەكەی حكومەتیش لە پشت پەردەوە لەسەر دابەشكردنی پۆست و پلە هەستیار و باڵاكان لە كێشمەكێشدان.
لە ماوەی زیاتر لە چوار دەیەی رابردوودا، دوو رووداوی گرنگ رێگەیان بۆ گەشەكردنی شیعەگەرایی سیاسی كردۆتەوە: یەكێكیان شۆڕشی 1979ی ئێران لە سەروبەندی جەنگی سارد و، ئەوی دیكەیشیان جەنگی 2003ی عێراق بوو كە لەسەردەمی لوتكەی هێزداری ئەمریكا لە جیهان روویدا. ئێستا نەزمی جیهان خەریكە بەرەو گۆڕانێك دەچێت. چین وەک رکابەرێکی بەهێزی ئەمریکا دەرکەوتووە وچەندین هێزی وەک رووسیا، کۆریای باکوور و ئێران تەگەرە بۆ نەزمی جیهانی بە پێشەنگایەتی ئەمریکا درووست دەکەن.
