کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی 2 ملیۆن بەرمیل نەوتی رۆژانە، سزاکانی سەر رووسیا و ئەگەری زیادبوونی خواست لە لایەن چینەوە لەوانەیە ببێتەهۆی فراوانبوونی جیاوازی نێوان خواست و خستنەڕوو لە بازاڕدا و، نرخی نەوت بگەیەنێتە سەروو 120$ دۆلار لە ساڵی داهاتوودا!
لەم شرۆڤەیەدا پێداچوونەوە بۆ کورتە بابەتێک دەکەم کە لەلایەن، پسپۆڕێكی بەناوبانگی پرسی کورد دەربارەی کاریگەری گۆڕانکارییەکانی وزەی هەرێمی کوردستان نووسیویەتی.
لەكاتێكدا كە سەرجەم خزمەتگوزارییەكان لە عێراق لە پاشەكشەدان و ئاماژەكانی هەژاری زیاتر دەبن، دامەزراوە فەرمییەكانی دەوڵەت بۆمبێكی گەورەیان تەقاندەوە؛ بڕی 3.7 ترلیۆن دیناری پارەی بارمتەی باج و گومرگ لەلایەن پێنج كۆمپانیای خەیاڵییەوە براوە كە بەهاكەی بە دراوی قورس دەگاتە نزیكەی 2.5 ملیار دۆلار!
دوای زیاتر لە ساڵێک ئاڵۆزی، کێشمەکێش و کێبڕکێی سێ پێکهاتەی سەرەکی لە پرۆسەی سیاسی لە عێراق، هەر چۆنێک بێت قۆناغە سەختەکەی پێکهێانی حکومەت تێپەڕێندرا. هەر لە سەرەتای لە دایکبوونی ئەم حکومەتە نوێیە، ئازار و کاریگەری ماوەی رابردوو لە ناکۆکێکی نێوان پارتە سیاسییەکانی عێراقی پێوەدیاربوو.
خۆپیشاندانەكانی ژینا پێی ناوەتە حەوتەی چوارەم و، لە رۆژانی رابردووشەوە گوشارەكانی ئیران بۆ سەرهەرێمی كوردستان لەبارەی مانەوەی حیزبەكانی رۆژهەڵات زیادیكردووە. ئێران لە 28ی سێپتەمبەردا بۆ لێدانی حیزبەكانی رۆژهەڵات، بەجارێك نزیكەی 70 موشەك و درۆنی نا بە خاكی هەرێمی كوردستانەوە
دەرکردنی یاسای نەوت و گاز لە عێراق چەندە بۆ یەکلاکردنەوەی پرسی بودجە و چۆنیەتی بەڕێوەبردنی پیشەسازی نەوت و گاز بۆ هەرێمی کوردستان گرنگە، دوو هێندەش بۆ حکومەتی عێراق گرنگترە، چونکە ئێستا بە لێکدانەوەی بەندەکانی دەستوور و دەرکردنی بڕیار ئەم کەرتە بەڕێوەدەبرێت، لەکاتێکدا بەپێی داتاکانی وەزارەتی دارایی عێراق سەرچاوەی دابینکردنی 96% داهاتی دەوڵەت پێکدەهێنێت.
بەراییبەسەرهاتی دڵتەزێنی “ژینا” كچە كوردێكی سەقزی كە ماوەیێكی كەم دوای گیرانی بەهۆی یاسا و رێساكانی “حیجابی ئیسلامی”، لە تاران گیانی لەدەستدا، خەمێكی هاوبەشی نەك تەنیا لە كوردستان بەڵكو لە سەرتاسەری ئێران دروستكرد. هەرزوو، ئەم بابەتە بۆ پرسێكی سیاسی گەورە گۆڕدرا و رەهەندێكی نەتەوەیی – كوردی وەرگرت، هەروەها بووە بابەتێكی گەرمی ركابەریی نێوخۆیی نێوان ریفۆرمخواز و موحافزەكارەكان و بگرە نێوخۆیی موحافزەكارەكانی ئێرانیش.
چاوی زۆركەس لەوەیە بزانێ كە رۆژانی دوای "چلە" چی لە سیاسەتی عێراق و ململانێی نێوخۆیی شیعە دەگۆڕن. هەرچۆنێك بێت، جا چی لایەنەكان سازانێكی كاتی بكەن، پەرلەمان كۆبێتەوە و حكومەت پێكەوە بنرێت یان وەك رۆژانی دوای عاشوورا، بەرەو گەڕێكی دیكەی گرژی و ململانێی توندوتیژ بڕۆن، هیچ لەوە ناگۆڕێت كە لەوانەیە ململانێ و ركابەری نێوخۆیی شیعە تا چەند ساڵێكی دیكەش وەك فاكتەرێكی گرنگ لە سیاسەتی ئەم ناوچەیە بمێنێتەوە.
لەوكاتەی سەدرییەكان بەشە هەرە گرنگ و نێودەوڵەتییەكەی بەغدا “ناوچەی سەوز” گرتبوو، لەسەر وێبسایتی مامۆستاكەی سەدر؛ ئایەتوڵڵا حائیری، بەیاننامەیەكی نامۆ و بێ پێشینە بڵاوكرایەوە كە برنج و قیمە خواردنی مانگرتنی سەدرییەكانی گۆڕی بە خۆپیشاندانی توند و شەڕو پێكدادانی خوێناوی، چونكە سەدری ڕێبەریان بەدوای ئەوەدا وەك نەرێتی جارانی وازهێنانی لە سیاسەت راگەیاند.
پێکدادانی خوێناوی کۆتایی ئاب لە ناوچەی سەوزی بەغدا لەنێوان سەدرییەکان و هەندێک لە گرووپە چەکدارەکانی حەشد بە نزیکەی 50 کوژراو کۆتایی هات، بەڵام پێشهاتە سیاسییەکانی پاش ئەو گرژییە ئەمنییە، دەریدەخەن کە ئەوەی روویدا زیاتر لە گەڕێکی پێکدادان دەچێت کە هەر دوو لایەنی قەیرانەکەی بە ئاراستەی قووڵبوونەوەی زیاتری ناکۆکییەکاندا بردووە تا ئەوەی پەندی لێ وەربگرن و بەرەو چارەسەر هەنگاو بنێن.
لە شەش مانگی سەرەتای ئەمساڵدا کۆی داهاتی نەوتی و نانەوتی عێراق، 75.6 تریلیۆن دینار بووە و کۆی خەرجییەکانیش 49.1 تریلیۆن دینار بووە.
گوتارێكی موقتەدا سەدر بەس بوو بۆ ئەوەی پێكدادانی نێوان ئەندام و لایەنگرانی رەوتەكەی لەگەڵ بەشێك لە گرووپە چەكدارییەكانی شیعە رابگیردرێت
دەرئەنجام و داهاتووی بنبەستی سیاسی لە عێراق
دوا جموجوڵەکانی داعش و مەترسییەکانی رێکخراوە تیرۆرستییەکە لەسەر هەرێمی کوردستان و عێراق
ئاڵوزییەکانی نێو ماڵی شیعە و بەریەکەوتنەکانی دوو جەمسەرە سیاسییەکەی شیعەی عێراق
پێشهاتەکانی دوای بڵاوبوونەوەی تۆمارە دەنگییەکان و کاریگەرییەکانی لەسەر ئاڵوزییەکانی نێو ماڵی شیعە
روودانی گۆڕانکاری لە سیاسەتەکانی نێو رۆژهەڵاتی نێوەڕاست
ئەنجامی هەڵبژاردنی لوبنان و کاریگەرییەکانی لەسەر پێگە و دەسەڵاتی ئێران لە لوبنان
پێداوستی ئاویی خەڵکی هەرێمی کوردستان و بەهداردانی لە هەمان کاتدا
کشانەوەی موقتەدا سەدر لە پەرلەمان، کشانەوە نییە لە پرۆسەی سیاسی، هەروەها دوورەپەرێزی و دنیانەویستیش نییە وەك ئەوەی کە سەرەتا بانگەشەی بۆ دەکرا، ئەمەش بەڕوونی لەو پەیام و تویت و هەڵوێستانەدا دیارە کە ناو بەناو لە خودی سەدرەوە یان بەناوی ئەوەوە بڵاودەكرێنەوەو دێنە سەر هێڵی پێشهاتە سیاسی و رێکارە دەستووری و یاساییەکانی پێکهێنانی حکومەتی عێراق كە دەمێكە دواكەتووە.
هێرشی گرووپە چەکدارە عێراقییە “لەیاسا دەرچووەکان” بۆ سەر پیشەسازی نەوت و گاز لە هەرێمی کوردستان لە زیادبووندان، هێرشەکان چوونەتە قۆناخێکەوە کەوا بەگوێرەی زانیارییەکان، کۆمپانیاکان بە کەمترین هێزی مرۆیی “Man Power” درێژە بە کارەکانیان بدەن و هەڵوەستە لەسەر فراوانکردنی کارەکانیان بکەن.
