مستەفا كازمی چەند جارێكە باسی كۆنترۆڵكردنی دەروازە سنوورییەكان دەكات. رەنگە بەشێكی ئەمە پەیوەندی بە هەوڵەكانی ئەو بۆ سەپاندنی دەسەڵاتی خۆی هەبێت، چونكە دەستەی دەروازە سنوورییەكان راستەوخۆ گرێدراوی سەرۆكوەزیرانە. بەپێی هەندێك لە سەرچاوەكان، بێجگە لەوانەی هەرێمی كوردستان
وای زیاتر لە سێ مانگ گفتوگۆ لەنێوان ئەنجومەنی نیشتیمانی کوردی لە سوریا كە سەرەتا لە نیوان (ENKS) و پارتی یەکێتی دیموکراتی و دواتریش لە نێوان هاوپەیمانەکانیدا لە چوارچێوەی پارتەکانی یەکگرتووی نیشتیمانی کورد (PYNK) بەڕێوەچوو کە بیست و پێنج پارت لەخۆدەگرێت و گەورەترینیان پارتی یەكێتی دیموكراتییە، تیگەیشتنێكی سیاسی هاوبەش درووستبوو.
لە رۆژانی رابردوودا حكومەتی عێراق فەریق روكن عەبدولئەمیر رەشید یارەڵڵای لە شوێنی عوسمان غانمی وەك سەرۆكی ئەركانی سوپا راسپارد. ئەمەش جارێكی دیكە سەرنج بۆ سەر پێشێلكردنی رێكارە دەستوورییەكانی دیاریكردنی فەرماندەكانی سوپا رادەكێشێت كە لە عێراقدا خەریكە دەبێتە باو.
دیمەنی 2020ی سیاسەتی نێوخۆیی 4وڵاتی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست كە كوردستان لەنێویاندا بەشكراوە، تژی كێشمەكێشی نێوخۆییە. ئێستا ئیدی ململانێكان تەنها لەنیوان”نوخبەی پەراوێزخراو”ی كۆمەڵگای ئەو وڵاتانەدا نییە، بەڵكوو قۆناخێكی دیكەیشی بڕیوە و”نوخبەی دەسەڵاتدار”یش ئاژاوەی تێكەوتووە. تێگەیشتن لە سرووشتی ئەو ناكۆكییانە، بۆ كورد و گرووپە پەراوێزخراوەكانی دیكەی ئەم ناوچەیە پڕبایەخە. دواجاریش، ئەو كێشمەكێشە هەم دەوڵەتانی ناوچەكە لاوازتردەكات، هەم وێنەیەكی روونتری رووداوە سیاسییەكانی ناوچەكەش دەردەخات.
پێوەندییەکانی ئەمریکاو عێراق دوو قۆناغی بڕیوە. قۆناغی یەکەمیان لە ساڵی (٢٠٠٣) و رووخاندنی رژێمەکەی سەددام حوسەینەوە دەست پێدەکات بۆ ساڵی (٢٠١١) کە کشانەوەی رێژەیی هێزەکانی ئەمریکایە لە عێراق. قۆناغی دووەمی ئەم پێوەندییە لە ساڵی (٢٠١٤) ەوە دەست پێدەکات کە بەهاوکاری و سەرپەرشتی هێزەکانی هاوپەیمانان بۆ شەڕی دژ بە داعش بو تا گەیشتە ناوەڕاستی (٢٠١٧).
ئایا حکومەتی هەرێمی کوردستان 27 ملیار دۆلار قەرزدارە؟ وەڵامی ئەم پرسیارە کە دوای وتارەکەی سەرۆکوەزیران، مەسرور بارزانی لە رۆژی 22 مانگی 5ی ئەمساڵ، مشتومڕی زۆری دروستکرد، بە سادەیی ” بەڵێ” یە. حکومەتی هەرێمی کوردستان 27 ملیار دۆلار قەرزدارەو ئەو بڕە زۆرەش بۆ بەرزبوونەوەی کورتهێنانەکانی بودجەی هەرێمی کوردستان دەگەڕێتەوە کە لە دوای بڕینی پشکی بودجەی هەرێم لەلایەن بەغدا و دابەزینی نرخی نەوت لە ساڵی 2014 وە روویدا.
ئاڵنگاریەکانی بەردەم کازمی کەی مانگی هەنگوینی موستەفا کازمی لەگەڵ پارت ومیلیشیا شیعیەکان لە عێراقدا کۆتایی دێت؟
زۆرێک لە چاودێران دەستبەکاربوونی موستەفا کازمی لە حوکمی عراقدا بە سەرەتای کۆماری چوارەم و کۆتایی ئەو سەردەمە سیاسیە دادەنێن کە لە ٢٠٠٣ وە دەستی پێکرد. راسپاردنی کازمی زیاتر بە هاندانی سەرۆککۆمار بوو بۆ ئەوەی بکرێتە سەرۆکوەزیران و لە بەدەستهێنانی رەزامەندی سەرکابینەکەیدا لە پەرلەمان شێوە ئیجماعێکی گرووپە سیاسیە شیعەکانی لەسەر بوو. لە روواڵەتدا، ئێستا مانگی هەنگوینی نێوان کازمی و هێزە شیعییەکانە. هەموو مانگێکی هەنگوینی کۆتایی هەیە و پرسیار ئەوەیە کە چ كات ئەمەی كازمی و لایەنە شیعییە چەکدارەکان تەواودەبێت؟
لامهركهزی كارگێڕی بهیهكێك له باشترین و ههره پێشكهوتووترین سیستهمهكانی بهڕێوهبردن له چوارچێوهی دهوڵهت دادهنرێت. ئهگهر بهتهواوی بچهسپێت دەتوانێ بمانخاته سهر سكهی حوكمێكی رهشید كە تێیدا دهسهڵات لهنێوان ناوهند و یهكه كارگێڕییه خۆجێیهكاندا شۆڕ دەبێتەوە و دەتوانێ دادپەروەریيەكی راستهقینه له بةرِيَوةبردني وڵاتدا بچهسپێنێت.
لە چەند مانگ ورۆژی رابردوودا سێ دەستپێشخەری نوێ لەسەرشانۆی سوریا دەرکەوتوون کە لانی کەم ئاماژەی سەرەتایی بە چارەسەری سیاسی دەکەن کە هەردوو لایەنی سەرەکی نێودەوڵەتی لە قەیرانی سوریادا، ئەمریکاوروسیا کاربۆ پێگەیشتنی دەکەن.
نزیکەی 10 رۆژ بۆ جێبەجێکردنی رێککەوتنی مێژوویی نێوان بەرهەمهێنەرانی نەوت ماوە کە بە ئۆپێک++ ناویان دەرکردووە. ئەوان سەرەتای ئەم مانگە بریاریاندا، رۆژانە نزیکەی 20 ملیۆن بەرمیل نەوتی کەمتر لە بازاڕدا بخەنەڕوو.
بۆچی گفتوگۆی ستراتیژی؟ رەهەندە ئەمنی و سەربازییەكانی گفتوگۆ چاوەڕوانكراوەی ئەمریكا - عێراق
مایك پۆمپیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریكا رایگەیاندووە كە لە نێوەڕاستی مانگی6ی ئەمساڵدا، وڵاتەكەی بە سەرپەرشتی دەیڤید هەیڵ جێگری وەزیری دەرەوە بۆ كاروباری سیاسی، گفتوگۆی ستراتیژی لەگەڵ عێراق دەكات. هەموو پرسە ستراتیژییەكانی نێوان هەردوولا، بە پرسی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عێراقیشەوە، لە ئەجێندای گفتوگۆكاندا دەبن.
سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان و هاوكێشەی دیاریكردنی سەرۆكوەزیران لە عێراق
هێشتا ماوە دەستوورییەكەی راسپاردنی سەرۆكوەزیران عەدنان زورفی كۆتایی نەهاتووە، بەڵام رۆڵەكەی وەك سەرۆكوەزیری راسپێردراو كۆتاییهات. هەرچەندە عەدنان زورفی هیوای زۆر بەوە هەبوو لە ماوەی یاسایی خۆیدا، كۆدەنگی لەسەر پێكهێنانی حكومەتەكەی دروستبكات و لە پەرلەمان تێیپەرێنیت، بەڵام بەر لەو وادەیە شكستی خۆی لە دروستكردنی حكومەتی عێراقدا راگەیاند و كشایەوە. ئەویش بەهۆی تاكە گرفتی ئێستای شەقامی شیعەوە كە بریتییە لە نەبوونی كۆدەنگییەكی گشتی لەسەر هیچ بەربژێرێك بۆ سەرۆكوەزیری.
پێنتاگۆن لە راپۆرتێكی 2017 دا: كۆرۆنا دێت و جیهان تووشی قەیران دەبێت
هەشت گرووپی چەكداری شیعی لە عێراق[1]، كە خۆیان بە گرووپەكانی” موقاوەمە” ناوناوە، بەیاننامەیەكیان لە دژی مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە عیراق بڵاوكردووةتەوە و، ئەمریكایان بە داگیركارێك وەسفكردووە كە تەنيا رێز لە زمانی زۆر دەگرێت.
فرانک سنۆدن مامۆستای مێژوو و مێژووی پزیشکی لە زانکۆی یەڵی ئەمریکی لە کتێبە تازەکەیدا ” پەتاگشتگیرەکان و کۆمەڵگا: لە مەرگی رەشەوە بۆ ئێستا” ئەوە شیدەکاتەوە کە چۆن بڵاوبوونەوەی نەخۆشی، سیاسەتی داڕشتۆتەوەو شۆڕشەکانی تێکشکاندووە و جیاکاری رەگەزی وئابووریی لێکەوتۆتەوە.
بەئاسایشیكردنی پرسێكی نا-ئاسایشی: مەترسییە شاراوەكەی تەندروستیی هەرێمی كوردستان
سەرەتا پێویستە بڵێم كە بەرگری لە دیسكۆرسی هەردوو بەرێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكەم كە لە وتاروگوتارەكانیاندا بەوپەڕی رێز و هەست بەبەرپرسیارێتی و تەنانەت دڵسۆزییەوە هەڵوێست و روانگەی خۆیان دەربڕیوە.
شەڕی نرخەکانی نەوت دەستپێکردووە. گرنگ نیە کە ئەم شەڕە بۆ ماوەیەکی درێژ بەردەوام بێت یان کاتی بێت، گرنگ ئەوەیە كە هەر لە ئێستاوە زیانەکانی بۆسەر ئابووری عێراق و هەرێمی کوردستان دەرکەوتووە.
ئەو راگەیەنراوەی کە دوای لووتکەی نێوان ئەردۆغان سەرۆکی تورکیا و پۆتن سەرۆکی رووسیا لە ٧ ئازار دەرچوو، هەندێک خاڵی تێدایە کە پێویستە هەڵوەستەی لەسەر بکەین. پوتن گوتی دەقی رێکكەوتنەکە لەسەر پاراستنی مەدەنییەکان و کۆتایهێنانە بە ناخۆشیەکانیان، هەروەها بۆ گەیاندنی هاوکاری مرۆییە بە ئاوارەکان و بۆ رێزگرتنە لە یەکگرتوویی خاکی سووریا.
ئەو شەڕەی کە رۆژی پێنجشەممە (٢٠ شوبات/٢٠٢٠) لە شارۆچکەی نیرەب (٨ کیلۆمەتر لە باشوری خۆرهەڵاتی ئیدلب) روویدا، ئاماژەیەکی روونبوو بۆ تەنگاویی سەربازی تورکیا لە باکووری رۆژئاوای سووریا. دوای ئەوەی گروپە ئیسلامیە توندڕەوەکان بەهاوکاری راستەوخۆی تورکیا هێرشیان بۆ سەر شارۆچکەکە ئەنجامدا، هێزی ئاسمانی رووسی دەستوەردانی کرد و شکستی بە هێرشەکە هێنا کە کوژراو وبرینداری لێکەوتەوە. لە ناویشیاندا دوو کوژراو و سێ بریندار لە سوپای تورکیا هەبوون. هەروەها چەندین ئالیاتی سەربازیی تورکیا تێکشکێندران.